Portföy Marjini, bir portföyün genel riskini hesaplamak için Stres Testini (dayanak varlığın gösterge fiyatı ve örtük volatilitesi) kullanan, riske dayalı bir marjin politikasıdır. Stres Testinde, vadeli işlemler portföyü hedge edilen pozisyonlar içerdiğinde, gereken marjin ile birbirlerini kısmen dengeleyebilirler. Özel dengeleme miktarı, Stres Testi sonuçlarıyla belirlenir.

 

Portföy Marjini modu şu an için Birleştirilmiş Alım-Satım Hesabı’nda (UTA) desteklenmektedir. UTA’da USDT Vadeli İşlemler, USDC Vadeli İşlemler ve Spot arasında hedge etme işlemi gerçekleştirilebilir. Ancak yalnızca vadeli işlemler için marjin hesaplamasında Stres Testi kullanılır. Borç alma ve negatif Spot bakiye için marjin hesaplaması, UTA’da Çapraz Marjin modu ve Portföy Marjini modu arasında aynıdır.

Portföy Marjininin Avantajları

Ayrı ayrı pozisyonlara göre hesaplanan Çapraz Marjinden farklı olarak Portföy Marjini, tüm portföyün riskine göre hesaplanır. Hedge edilen pozisyonlarla dengeli bir portföye sahipseniz Portföy Marjini modu, Çapraz Marjin moduna kıyasla gereken marjini büyük ölçüde azaltacaktır.

Portföy Marjini Modunda Marjin Hesaplamaları

Portföy Marjini kullanıcıları için gereken toplam marjin iki bölümden oluşur: 

1. Tüm vadeli işlemler pozisyonları için toplam gereken marjin, aşağıdaki yöntemle hesaplanır. Spot varlıklarının stres testi senaryolarına dâhil edilebilmesi için marjin modunu seçerken Spot Hedge Etme özelliğinin etkinleştirilmesi gerektiğini lütfen aklınızda bulundurun.

2. Borç alınan tüm varlıklar için gereken marjin, Çapraz Marjin modunda olduğu gibi hesaplanır.

Sürdürme Marjini

Vadeli İşlemler çatısı altında Aktif Emir Yoksa Sürdürme Marjini

Birleştirilmiş Alım-Satım Hesabı’nda, aynı dayanak varlığa sahip Spot, USDC Vadeli işlemler ve USDT Vadeli işlemler aynı risk birimiyle hesaplanır. 

 

BTC ve ETH’yi örnek olarak alalım.

• BTCUSDC, BTCUSDT ve BTC Spot Varlıkları aynı risk birimiyle hesaplanır.

• ETHUSDC, ETHUSDT ve ETH Spot Varlıkları aynı risk birimiyle hesaplanır.

 

Portföy Marjini modunda Sürdürme Marjinini hesaplama formülü:

Sürdürme Marjini = Maksimum Zarar + İhtimal Bileşenleri

1. Maksimum zarar

Bybit, her bir risk birimi için Stres Testinde dayanak varlığın gösterge fiyatı hareketini ve örtük volatiliteyi (IV) değerlendirir. Böylece farklı piyasa koşullarında oluşabilecek en yüksek zararı analiz eder ve portföy için gereken marjini belirler. Stres Testi senaryoları, farklı risk birimleri için bir miktar farklı olabilir.

 

Örnek 1

A Yatırımcısı, 3 BTC satış yönlü Alış Opsiyonuna sahip olsun. Opsiyon ayrıntıları da şu şekilde olsun: 

 

Dayanak varlığın fiyatı: 30.000 $

IV: %100

Opsiyon fiyatı: 1.000 $

Geçerlilik süresi: 30 gün 

Dayanak: BTC

 

Stres Testi senaryolarında Tahmini Opsiyon fiyatı dalgalanması:

Üst fiyat: 33.000 $ 

Alt fiyat: 27.000 $ 

IV: %120

 

Tahmini parametrelere göre Bybit’in, Stres Testi senaryosunda Opsiyonun tahmini fiyatını 2.500 $ ve maksimum zararı 4.500 $ = (2.500 $ - 1.000 $) × 3 olarak hesapladığını varsayabiliriz. Yani bu pozisyonun kullandığı marjinin 4.500 $ olduğunu görürüz.

 

Ancak A Yatırımcısı, aynı anda uzun pozisyonlu bir Vadeli Sözleşmeye sahipse bu durumda Vadeli Sözleşmenin en yüksek zararı, −3.000 $ = −(33.000 $ − 30.000 $) olur. Bu senaryoda, A Yatırımcısının hesabındaki en yüksek zarar 1.500 $ = 4.500 $ - 3.000 $ olarak hesaplanır. Bu nedenle gereken marjin, Portföy Marjininde 4.500 $’dan 1.500 $’a düşmüştür.

 

Vadeli sözleşmelerde sahip olunan pozisyonlara benzer şekilde, yatırımcıların UTA’larında +1 BTC Spot varlıkları varsa ve Spot Hedge Etmeyi etkinleştirirlerse marjinleri üzerinde benzer bir hedge etme etkisi elde edilir. Bu durumda, Portföy Marjini modunda gereken marjin 1.500 $’a düşer. 

 

Yukarıdaki durumda olduğu gibi, yatırımcılar hedge edilen pozisyonlara sahip olduğunda, gereken marjin önemli ölçüde azalır. Ayrıca piyasa yüksek derecede volatil olduğunda tahmini en yüksek zarar, piyasa volatilitesinin düşük olduğu durumdan daha fazla olur. Bu nedenle, piyasa nispeten istikrarlı ve IV düşük olduğunda yatırımcılar, daha fazla kâr elde etmek için daha fazla hedge edilen pozisyon tutabilirler.

 

Buna karşılık, piyasa dalgalanıp IV yüksek olduğunda, tahmini en yüksek zarar artacak ve yatırımcıların sahip olduğu pozisyonların sayısı, fonlarının güvenliğini korumak için sınırlandırılacaktır.

Bitiş Tarihi Yaklaşan Opsiyonların Önceden Ayarlanmış Fiyat Erime Yüzdesi

Opsiyonun teslim fiyatı, süre bitiminden 30 dakika önce zaman ağırlıklı ortalama fiyat yöntemi kullanılarak hesaplanacağından, Opsiyonun nihai fiyatının dayanak varlığa yani Deltaya göre duyarlılığı, ödeme döneminde azalacaktır. Bu dönemde, senaryo test hesaplamasında kullanılan önceden ayarlanmış fiyat yüzdesi, kullanıcının sürdürme marjinini azaltmak için bitiş zamanı yaklaştıkça azalır, yani Opsiyon tabiriyle erir. Dönemi hesaplama formülü şöyledir:

 

Önceden Ayarlanmış Fiyat Yüzdesi Erimesi = Önceden Ayarlanmış Fiyat Yüzdesi × (Bitişe Kadar Olan Süre [Saniye cinsinden] / 1.800)

 

Bir senaryoda hesaplama için %15 kullanıldığını varsayarsak Opsiyonun bitişine 15 dakika kala, test amacıyla kullanılan fiili yüzde, aşağıdaki hesaplamaya göre %7,5 olur:

%15 × (900 / 1.800)

2. İhtimal Bileşeni

İhtimal bileşeni, risk yönetimi tarafından, piyasa olağanüstü derecede volatil olduğunda pozisyonun en yüksek zararının yanı sıra pozisyon için gereken ek marjini rezerve etmede kullanılır.

İhtimal bileşeni beş parçadan oluşur:

 

A. Kısa Opsiyon İhtimali: Bu, yatırımcıların ellerinde Sat/Alış Opsiyonu veya Sat/Satış Opsiyonu tuttuğu durumda oluşturulan bir marjindir.

 

Formül

Kısa Opsiyon İhtimali = Net Kısa Opsiyonun Nominal Değeri × Net Kısa Opsiyonun Katsayısı × Endeks Fiyatı.

 

*Belirli Net Kısa Opsiyon Katsayılarını görmek isterseniz lütfen Portföy Marjini için Marjin Verileri sayfasına bakın. Olağanüstü piyasa koşullarında Net Kısa Opsiyon Katsayılarının ayarlanabileceğini lütfen aklınızda bulundurun.

B. Vega Alış-Satış Farkı İhtimali (Opsiyonlar): Bu, farklı bitiş tarihlerine sahip Alış ve Satış Opsiyonları tarafından oluşturulan marjin kullanımıdır.

 

Formül

Vega Alış-Satış Farkı İhtimali = Pozitif/Negatif Vega Pozisyonları için Gün Cinsinden Zaman Farkı * Vega Hedge Etme Miktarı * Vega İhtimal Faktörü * Endeks Fiyatı

 

*Belirli Vega İhtimal Faktörlerini görmek istiyorsanız lütfen Portföy Marjini için Marjin Verileri sayfasına bakın. Olağanüstü piyasa koşullarında Vega İhtimal Faktörünün ayarlanabileceğini lütfen aklınızda bulundurun.

C. USDT-USDC Alış-Satış Farkı İhtimali: Bu gereken marjin, USDC ve USDT değişim fiyatları arasındaki dalgalanmayı kapsar.

 

Formül

USDT ve USDC sözleşmeleri arasında hedge edilen pozisyonlar varsa:

USDT-USDC Alış-Satış Farkı İhtimali = min(mutlak(USDT’nin Deltası), mutlak(USDC’nin Deltası)) * USDT-USDC İhtimal Faktörü × (USDC Endeksi + USDT Endeksi) / 2

 

USDT ile USDC arasında hedge edilen pozisyon yoksa USDT-USDC ihtimali olmayacaktır çünkü en yüksek zarar, Stres Testi senaryolarında ele alınmıştır.

 

Şu anda aşağıdaki USDC-M Vadeli ve Süreli USDC Vadeli işlem çiftlerini destekliyoruz:

 

• USDC-M Vadeli: BNB-PERP, BTC-PERP, ETH-PERP, ETC-PERP, MATIC-PERP, OP-PERP, SOL-PERP, XRP-PERP

• Süreli USDC Vadeli: Süreli BTCUSDC Vadeli ve Süreli ETHUSDC Vadeli

 

*Belirli USDT-USDC İhtimal Faktörlerini görmek istiyorsanız lütfen Portföy Marjini için Marjin Verileri sayfasına bakın. Olağanüstü piyasa koşullarında USDT-USDC İhtimal Faktörünün ayarlanabileceğini lütfen aklınızda bulundurun.

D. Delta Alış-Satış Farkı

Örnek olarak BTC’yi ele alalım. Süreli BTCUSDC Vadeli pozisyonu, BTC-PERP Sözleşmeleri pozisyonu ve BTC Spot varlıkları gibi farklı bitiş tarihleri olan BTC Opsiyonu pozisyonlarına sahip olduğunuzu varsayalım. USDC Delta İhtimali aşağıdaki gibi hesaplanacaktır:

1. Adım: BTC risk birimindeki tüm pozisyonları bitiş tarihine göre sınıflandırın ve her bitiş tarihinin net deltasını hesaplayın.

2. Adım: Aşağıdaki formüle göre, birbirine karşı hedge edilen farklı vade tarihlerinin deltasını hesaplayın: 

Min[mutlak(Uzun Delta), mutlak(Kısa Delta)]

 

• Uzun Delta = Toplam(Bitiş Tarihinin Pozitif Net Deltası)

• Kısa Delta = Toplam(Bitiş Tarihinin Negatif Net Deltası)

3. Adım: Birleştirilmiş Zaman Farkını aşağıdaki formüle göre hesaplayın: 

MUTLAK(TL - TS)

 

• TL, pozitif net deltaya sahip tüm vade tarihleri için delta ağırlıklı olarak bitiş tarihine kalan gün sayısıdır

TL = Toplam[(Pozitif net deltaya sahip vade tarihleri için bitiş tarihine kalan gün * MUTLAK(söz konusu vade tarihinin net deltası) / Toplam(pozitif net deltaya sahip tüm vade tarihlerinin deltası)]

 

• TS, negatif net deltaya sahip tüm vade tarihleri için delta ağırlıklı olarak bitiş tarihine kalan gün sayısıdır

TS = Toplam[(Negatif net deltaya sahip vade tarihleri için bitiş tarihine kalan gün * MUTLAK(söz konusu vade tarihinin net deltası) / Toplam(MUTLAK(Negatif net deltaya sahip tüm vade tarihlerinin deltası)))

4. Adım: USDC Delta İhtimali, aşağıdaki formüle göre hesaplanır: 

Birleştirilmiş Zaman Farkı * Hedge Edilmiş Delta Pozisyonu * BTC-USD Endeksi * BTC’nin Delta İhtimal Faktörü

 

Notlar:

— USDC-M Vadeli Sözleşmelerinde belirlenen bitiş tarihini 2. gün olarak kabul ederiz yani bitiş tarihine kalan gün sayısı her zaman bir (1) gündür.

— BTC ve ETH için Delta İhtimal Faktörü %0,03’tür.

5. Adım: Risk biriminde Spot varlıkları varsa Spot ve vadeli işlemler arasındaki alış-satış farkına ilişkin riskin dikkate alınması gerekir.

 

Coinin Net Değeri sıfırdan büyük olduğunda, Spot için alış-satış farkının riski aşağıdaki formüle göre hesaplanır: 

mutlak(Hedge Etmede Kullanılan Spot Varlıkları) × Endeks Fiyatı × maks(Ağırlıklı Baz × Baz Risk Faktörü / Endeks Fiyatı - min(1- Teminat Değer Oranı - %2, Baz Güvenlik Marjini), 0)

 

Coinin Net Değeri sıfırdan küçük olduğunda, Spot için alış-satış farkının riski aşağıdaki formüle göre hesaplanır:

mutlak(Hedge Etmede Kullanılan Spot Varlıkları) × Endeks Fiyatı × maks(Ağırlıklı Baz × Baz Risk Faktörü / Endeks Fiyatı - min(Borç Alınan Varlıkların Sürdürme Marjini Oranı - %2, Baz Güvenlik Marjini), 0)

 

Risk biriminin net değeri sıfır olduğunda, Spot için baz risk sıfırdır. 

Notlar: 

— Hedge Etmede Kullanılan Spot Varlıkları, Portföy Marjini modunda Hedge Etme için kullanılan Spot varlıklarının miktarıdır. Bu Spot varlıkları Stres Testine dâhil edilir ve toplamda gereken marjini düşürebilir. Sonuç olarak bu Spot varlıkları, UTA’lardan dışarı transfer edilemez ancak Spot işlemleri için kullanılabilirler (emir onayına tabidir). Portföy Marjini modunda Hedge Etme için gerekli Spot varlıklarının maksimum dağıtımını düzenli olarak hesaplar ve olası K/Z’sini değerlendiririz. Daha sonra, hesaplanan tutarı, UTA’da bulunan mevcut Spot varlıklarıyla karşılaştırır ve daha düşük mutlak değere sahip olanı seçeriz. Vadeli işlemlerin dinamik doğası göz önüne alındığında bu değer, yatırımcıların UTA’larındaki değişen koşullara göre farklılaşabilir. Bir risk biriminin yalnızca Vadeli ya da Süreli Sözleşme pozisyonlarını içerdiği senaryolarda değer, kabaca Vadeli işlemlerin Delta Değerinin (-1) ile çarpımına eşittir. Ancak UTA’da bulunan mevcut Spot varlıklarından fazla olamaz.

 

— Tüm spot varlıklar, portföy marjini modunda Spot Hedge etmek için destekli değildir. Spot Hedge Etmek için desteklenen spot varlıklar şunlardır:

 

 

— Baz Güvenlik Marjini = %5

— Borç Alınan Varlıklar için Sürdürme Marjini Oranı = %4

— Ağırlıklı Baz, vadeli işlemlerin fiyatı ile dayanak varlığın endeks fiyatı arasındaki farkın ölçüsüdür. Farklı vadeli işlemler pozisyonlarının farklı bitiş tarihleri ve büyüklükleri dikkate alınarak hesaplanır. 

E. Vadeli ve Süreli Sözleşmelerin İhtimali 

USDC-M Vadeli, Süreli USDC Vadeli, USDT-M Vadeli dâhil olmak üzere Vadeli ve Süreli Sözleşmeler söz konusu olduğunda, marjinin bir parçası olarak gerekli ihtimal fonlarının hesaplanması şarttır.

 

İhtimal fonlarını belirleme formülü aşağıda gösterilmiştir: 

Σmutlak(USDC-M Vadeli ve Süreli USDC Vadeli Miktarı + USDT-M Vadeli Miktarı) × {{Risk Faktörü}} × Her Sözleşme için Karşılık Gelen USD Endeks Fiyatı

 

*Vadeli ve Süreli Sözleşmelerin İhtimalinin spesifik Risk Faktörlerini görmek istiyorsanız lütfen Portföy Marjini için Marjin Verileri sayfasına bakın. Lütfen olağanüstü piyasa koşullarında Risk Faktörünün ayarlanabileceğini aklınızda bulundurun.

Notlar:

— Risk faktörleri, olağanüstü piyasa koşullarında ayarlanabilir.

— Şu anda, yukarıda belirtilenler dışındaki USDC-M Vadeli ve Süreli USDC Vadeli Sözleşmelerin risk faktörü sıfırdır.

Vadeli İşlemlerdeki Aktif Emirler İçin Sürdürme Marjini

Bybit, vadeli işlemlerdeki aktif emirleri, pozitif deltaya sahip olanlar ve negatif deltaya sahip olanlar şeklinde iki gruba ayırır. Ardından her grup, vadeli işlemlerdeki pozisyonlarıyla birleştirilerek bir portföy oluşturulur. Hesabın vadeli işlemler sürdürme marjini (MM), iki portföy ve vadeli işlemler pozisyonları arasındaki en büyük MM’dir.

 

Örnek

Hesapta pozitif deltalı açık A emri, negatif deltalı açık B emri ve C pozisyonu varsa UTA’da bulunan vadeli işlemlerin sürdürme marjini = MAKS(MMR (portföy_C), MMR(portföy_[A + C]), MMR(portföy_[B + C]) olur.

 

Başlangıç Marjini

Başlangıç Marjini = Sürdürme Marjini * IM Faktörü

 

*Her bir risk biriminin IM Faktörü, gerçek duruma bağlı olarak değişebilir. *Belirli IM Faktörlerini görmek istiyorsanız lütfen Portföy Marjini için Marjin Verileri sayfasına bakın.

Likidasyon Süreci

Kullanıcıların borç aldıkları varlıklarının olması durumunda otomatik geri ödeme, borç tutarı tamamen geri ödenene kadar, sürdürme marjini oranı %85’e ulaştığında tetiklenir.

 

Kullanıcıların borç aldıkları varlıklarının olmaması durumunda, sürdürme marjini oranı %100’e ulaştığında tüm emirler iptal edilir ve sürdürme marjini oranı %90’a düşene kadar kısmi likidasyon tetiklenir.

 

Daha fazla ayrıntı için lütfen Alım-Satım Kuralları: Likidasyon Süreci (Birleştirilmiş Alım-Satım Hesabı) başlıklı makalemize göz atın.