Kaldıraç ile marjin arasındaki nasıl bir ilişki vardır?

İşlem ve yatırım türlerinin tümünde 2 unsur bulunmaktadır: kâr ve zarar ile risk yönetimi. Kaldıraç, bu iki unsuru tartmak için başlıca araçtır. Bybit’te, kaldıracın başlıca işlevi pozisyonunuz için kullanılan başlangıç marjini oranını ayarlamaktır. Marjin, teminat olarak görülebilir. Yatırımcının belirli bir yatırımda ne kadar risk almak istediği anlamına gelmektedir.

Kaldıraç ne kadar yüksek olursa, marjin o kadar az kullanılır. Aynı marjin miktarıyla, yatırımcılar daha büyük boyutlu pozisyonlar açabilir ve artan pozisyon boyutlarından kârlarını katlayabilir. Ancak, aynı zamanda, pozisyonun likidasyon fiyatı giriş fiyatına meyilli olacaktır. Yani, zarar için çok fazla yer olmadığından pozisyonun likide edilmesi daha kolay olacaktır.

Kaldıraç ne kadar düşük olursa, marjin o kadar fazla kullanılır. Aynı marjin miktarıyla, yatırımcının açabileceği pozisyon büyüklüğü nispeten kısıtlı olabilir. Yatırımcılar, kazançlarını daha büyük pozisyonlardan katlayamayabilir. Ancak, pozisyonun likidasyon fiyatı giriş fiyatından uzakta olacaktır. Yani, zarar için çok fazla yer olacağından pozisyon kolayca likide edilemeyecektir.

 

 

Bybit, 2 Marjin Sistemini Benimsemektedir

Bybit’te iki marjin modu bulunmaktadır: İzole marjin modu ve Çapraz marjin modu.

 

İzole Marjin modu nedir?

İzole marjin modu, bir pozisyona verilen marjinin yatırımcının hesap bakiyesinden izole edildiği anlamına gelmektedir. Bu mod, likidasyon nedeniyle yatırımcının kaybedebileceği maksimum miktarın söz konusu açık pozisyona verilen pozisyon marjini ile sınırlı olması nedeniyle yatırımcıların risklerini buna göre yönetmelerine izin verir.

Örneğin, yatırımcı 1 kat kaldıraç kullanarak 10.000 USD fiyatından 1.500 miktarından BTCUSD pozisyonu açıyor. Pozisyonu açmak için kullanılan başlangıç marjini 0,15 BTC’dir. Kaldıracı 3 kat olarak değiştirmiş olsun. Bu işlemden sonra gerekli olan başlangıç marjini (teminat) 0,15 BTC’den yalnızca 0,05 BTC olarak değişecektir. Likidasyon olması durumunda, yatırımcı yalnızca başlangıç marjini olan 0,05 BTC’yi kaybedecektir (ücretler hariç). Bu durum yatırımcının riski sınırlandırmasına izin verir.

Çapraz Marjin modu nedir?

Bu, Bybit’teki varsayılan marjin modudur. Çapraz marjin modu, likidasyon oluşmasını önlemek için ilgili coin türünün içerisinde bulunduğu yatırımcının kullanılabilir bakiyesinin tümünü kullanır. İşlem çiftinin varlık değerinin sürdürme marjininden daha düşük olması durumunda pozisyon likide edilecektir. Likidasyon olması durumunda, yatırımcı söz konusu işlem çiftindeki tüm varlıklarını kaybedecektir.

Örneğin, yatırımcı bir BTCUSDT pozisyonu açıyor. BTCUSDT pozisyonu likide edildiğinde, yatırımcı USDT bakiyesinin tümünü kaybedecektir. BTC bakiyesi etkilenmeyecektir.

 

Açık bir pozisyona sahipken çapraz marjin ve izole marjin birbiri ile değiştirilebilir mi?

Yatırımcılar marjin modunu emir bölümünden diledikleri zaman değiştirebilirler. Marjin modu değiştirildiğinde, söz konusu mod açılan pozisyona ve tüm aktif ve koşullu emirlere uygulanır. Marjinde yapılacak tüm değişiklikler pozisyonun likidasyon fiyatını etkileyecektir. Dolayısıyla, çapraz marjin ve izole marjin, hesabın yeterli bakiyesi bulunduğu ve değişim işlemi anlık likidasyonu tetiklemediği sürece birbiri ile değiştirilebilir.  

 

Yatırımcı, Çapraz Marjin modunda Kaldıracı değiştirebilir mi? Çapraz Marjin modunda Başlangıç Marjini ve Sürdürme Marjini nasıl hesaplanır?

Çapraz marjin modunda, yatırımcılar kendi kaldıraçlarını ayarlayabilir.

Sistem, 9 Ağustos itibarıyla kayıt olan yeni kullanıcıların başlangıç marjinini varsayılan olarak hesaplamak için 10 kat kaldıracı kullanacaktır. Uzun Vadeli BTCUSDT sözleşmesini örnek olarak alalım. Bu sözleşmede işlem yapmak için kullanılan başlangıç marjini, sözleşme değeri/10’dur. Yani, hesabınızda açılabilecek maksimum sözleşme sayısı varsayılan olarak 10 kat kaldıraç kullanılarak hesaplanacaktır.

Diğer kaldıraç katlarını kullanmak istemeleri durumunda, yatırımcılar emir bölgesinde bulunan “çapraz marjin”i tıklayabilir ve kaldıraç gösterge çubuğunu kaydırarak veya kaldıraç katsayısını kendileri girerek kaldıracı ayarlayabilirler.

  

Sistem, 9 Ağustos’tan önce kayıt olan kullanıcıların başlangıç marjinini varsayılan olarak hesaplamak için mevcut risk limiti altında izin verilen maksimum kaldıracı kullanmaya devam edecektir.  Varsayılan olarak sistem, başlangıç marjinini hesaplamak için mevcut risk limitinde izin verilen maksimum kaldıracı kullanacaktır. Örneğin, uzun vadeli BTCUSDT sözleşmesi, minimum risk limitinde maksimum 100 kata kadar kaldıracın kullanılmasına izin verir. Bu sözleşmede işlem yapmak için kullanılan başlangıç marjini, sözleşme değeri/100’dür. Yani, hesabınızda açılabilecek sözleşmelerin maksimum sayısı 100 kat kaldıracın varsayılan olarak kullanılmasıyla hesaplanacaktır.

 

Farklı kaldıraç katlarıyla açılabilecek pozisyonların sayısını inceleyelim. BTCUSDT’yi örnek olarak alalım:

 

Yatırımcı çapraz marjin modunu seçer. Kullanılacak başlangıç marjini 1.000 USDT’dir. 100 kat, 50 kat ve 10 kat kaldıraç ile 30.000 USDT’ye alınabilecek sözleşmelerin sayısı şöyledir:

 

100 kat kaldıraç: sözleşmelerin sayısı =1.000x100/30.000=3,333 BTC

50 kat kaldıraç: sözleşmelerin sayısı =1.000x50/30.000=1,666 BTC

10 kat kaldıraç: sözleşmelerin sayısı =1.000x10/30.000=0,333 BTC

 

Yukarıdaki örneklerden de görebileceğimiz üzere, çapraz marjin modunda kullanılan kaldıraç ne kadar düşük olursa, açılabilecek pozisyon büyüklüğü de aynı ölçüde küçülmektedir.

* Sözleşme miktarı = başlangıç marjini x kaldıraç/giriş fiyatı

Sürdürme marjininin hesaplanması, marjin modu ve izole marjin modu için aynıdır. Yani, sürdürme marjini = pozisyon değeri * sürdürme marjini oranı olmaktadır.

 

Pozisyonun kaldıracında yapılacak değişiklik, çapraz marjin modundaki pozisyonun likidasyon fiyatını etkiler mi?

 

Çapraz marjin modunda, pozisyonun likidasyon fiyatı yalnızca hesabın kullanılabilir bakiyesi, pozisyon büyüklüğü, pozisyonun giriş fiyatı veya hesabın risk limiti değiştirildiği takdirde değişir. Aksi takdirde, likidasyon fiyatı değişmeden kalacaktır.

Çapraz marjin modunda likidasyon fiyatı değişiklikleri aşağıdaki belirtilen başlıca üç durumda gerçekleşir:

1. Yatırımcının yalnızca bir pozisyonu vardır ve herhangi bir aktif emri yoktur.
   
   Bu durumda, likidasyon fiyatı etkilenmez. Çünkü, çapraz marjin modunda yatırımcı kaldıracı değiştirdiğinde pozisyonların sayısı, giriş fiyatı ve pozisyonu desteklemek için kullanılan toplam varlık miktarı değişmeden kalır.
2. Yatırımcının yalnızca bir pozisyonu ve aynı zamanda aktif emirleri vardır.
   
   Bu durumda, pozisyonun likidasyon fiyatı etkilenir. Kaldıraç artırıldığında, aktif emir tarafından kullanılan başlangıç marjini azaltılacaktır. Böylece daha fazla marjin serbest bırakılabilecek ve artırılan kullanılabilir bakiye, pozisyonu desteklemek için kullanılabilecektir. Kaldıraç azaltıldığında, aktif emirler için daha fazla başlangıç marjini gerekli olacağından bu durumun tam tersi meydana gelecektir.
3. Yatırımcı, USDT’yi marjin olarak kullanan USDT işlem çiftleri gibi aynı varlığı paylaşan birden fazla pozisyona sahiptir.
   
   Bu durumda, kaldıracın değiştirilmesi likidasyon fiyatını etkiler. Bunun nedeni, pozisyonlar için gerekli olan başlangıç marjininin kaldıracın ayarlanmasıyla artacak veya azalacak olmasıdır. Pozisyonlardan birinin kaldıracı artırıldığında, söz konusu pozisyon için gerekli olan marjin azaltılır. Marjinin bu bölümü, diğer pozisyonları desteklemek için serbest bırakılır ve pozisyonlardan birinin kaldıracı azaltıldığında, pozisyon daha fazla başlangıç marjinine gereksinim duyar. Dolayısıyla, hesabın kullanılabilir bakiyesinin azaltılması diğer pozisyonların likidasyon fiyatını gösterge fiyatına yaklaştıracak ve pozisyonun likidasyona uğrama riski de böylelikle artacaktır.

 

Çapraz marjin modunda etkin kaldıraç nasıl hesaplanır?

Etkin kaldıraç, pozisyonun maksimum potansiyel zararına oranla yatırımcının pozisyonuna göre hesaplanır.

Gerçekleşmemiş kârı bulunan çapraz marjin:

Etkin kaldıraç = Pozisyon Değeri / (Pozisyon marjini + Kullanılabilir bakiye + Gerçekleşmemiş Kâr)

Gerçekleşmemiş zararı bulunan çapraz marjin:

Etkin kaldıraç = Pozisyon Değeri / (Pozisyon marjini + Kullanılabilir bakiye)

*Kullanılabilir bakiye = Cüzdan bakiyesi - pozisyon marjini - emrin toplam marjini

Etkin kaldıraç ne kadar yüksek olursa, likidasyon fiyatı gösterge fiyatına yaklaştığından likidasyon riski de aynı ölçüde yüksek olur.

 

Kaldıraç, gerçekleşmemiş Kâr ve Zararı nasıl etkiler?

Aslında, kaldıraç gerçekleşmemiş Kâr ve Zararı etkilemeyecektir. Bir pozisyon için kaldıraç ayarlandığında, başlangıç marjini gereklilikleri değişirken pozisyon büyüklüğü (QTY) değişmeden kalacaktır. Uygulanan kaldıracın başlıca işlevi pozisyonunuzu açmak için gerekli olan başlangıç marjini oranını karar vermektir. Gerçekleşmemiş Kâr ve Zarar, yatırımcılar kaldıracı değiştirdiğinde katlanmayacaktır.

 

Ancak, yukarıda bahsedildiği üzere, aynı marjin miktarında daha büyük pozisyon açabilmeleri sayesinde yatırımcılar yüksek kaldıraç kullanımından avantaj sağlayabilmektedir. Böylece, gerçekleşmemiş Kâr ve Zarar artmış Pozisyon Büyüklüğünden katlanacak olup artmış kaldıraçtan KATLANMAZ.

Daha detaylı açıklamalar için lütfen “Kaldıraç, Gerçekleşmemiş Kâr ve Zararınızı Etkiler mi? ” makalesine göz atın.

 

Kullanılan kaldıraç ROI’yi nasıl etkiler?

Gerçekleşmemiş Kâr ve Zarar kaldıracın değiştirilmesinden sonra etkilenmese de, yatırımcılar gerçekleşmemiş Kâr ve Zarar%’sine (ROI%) dikkat eder.

İzole Modda:

Gerçekleşmemiş Kâr ve Zarar% = Gerçekleşmemiş Kâr ve Zarar /(başlangıç marjini + kapatma ücreti + pozisyona eklenen ekstra marjin) x %100

Çapraz marjin modunda:

Gerçekleşmemiş Kâr ve Zarar % = Gerçekleşmemiş Kâr ve Zarar /(başlangıç marjini + kapatma ücreti) X %100

Kaldıraçta meydana gelen artış, başlangıç marjinini azaltacaktır. Aynı şekilde, kaldıraçta meydana gelen azalış, başlangıç marjinini artıracaktır. Böylece, aynı gerçekleşmemiş Kâr ve Zarar ile yatırımcılar, pozisyon marjinindeki bir azalma nedeniyle gerçekleşmemiş Kâr ve Zararda bir artış görecekler.

Daha fazla bilgi için lütfen bakın:

Kâr ve Zarar Hesaplamaları (Ters Sözleşmeler)

Kâr ve Zarar Hesaplamaları (USDT Sözleşmeleri)