Marjin işlemleri yapmaya başlamadan önce yatırımcıların, Çapraz Marjin modunda Başlangıç Marjini ve Sürdürme Marjininin nasıl hesaplandığını anlaması son derece önemlidir. Hesaplamalara geçmeden önce ilk olarak bu iki terimi inceleyelim.

 

• Başlangıç Marjini (IM), pozisyon açmak için gereken minimum marjindir. 

• Sürdürme Marjini (MM), pozisyonu sürdürmek için gereken minimum fon miktarıdır. Marjin, Sürdürme Marjini seviyesinin altına indiğinde pozisyonların likidasyona uğrayacağını lütfen unutmayın. 

 

Opsiyonlu işlemlerde dikkat etmeniz gereken önemli özellikler şunlardır:

• Opsiyon satın alırken alıcının, Alış veya Satış opsiyonu almak için bir prim ödemesi gerekir. Opsiyonlu işlemlerde uzun pozisyonlar için Sürdürme Marjini gerekmez.

• Opsiyon satışında ise kısa pozisyonlu bir opsiyonda, Opsiyon işleminin gerçekleştirilmesi hâlinde satıcının kendi yükümlülüklerini karşılayabileceğini garanti altına almak için Sürdürme Marjini gerekir.

 

• MM Hesaplaması
• IM Hesaplaması
  • Hesap Emir IM'si Hesaplama
  • Hesap Pozisyon IM'si Hesaplama

 

MM Hesaplaması

Uzun Opsiyonlu İşlem Pozisyonları: Yukarıda belirtildiği gibi, yatırımcılar alış opsiyonu veya satış opsiyonu satın aldığında Sürdürme Marjini gerekli değildir.

Kısa Opsiyonlu İşlem Pozisyonları: Sürdürme Marjini gereklidir.

 

Dolayısıyla Hesap MM'si, kısa Opsiyonlu işlem pozisyonları için gerekli Sürdürme Marjini toplamına eşittir.

Formül

Hesap MM Yüzdesi = Hesap MM'si / Marjin Bakiyesi × %100

Hesap MM'si = Toplam (Kısa Pozisyon MM'si) 

Pozisyon MM'si = [Maks. (MM Faktörü × Endeks Fiyatı, MM Faktörü × Opsiyon Gösterge Fiyatı) + Opsiyon Gösterge Fiyatı + Likidasyon Ücreti Oranı × Endeks Fiyatı] × MUTLAK (Pozisyon Büyüklüğü)

Örnek 1

Bir yatırımcının 1 BTC'lik BTC-31JUN22-31000-C opsiyonunu sattığını ve bu kısa pozisyonu tuttuğunu varsayalım. BTC endeks fiyatı 30.000 $ ve opsiyon gösterge fiyatı 300 $'dır. 

 

Bu kısa pozisyonun pozisyon MM'si ise 1.260 USDC. Hesaplama şu şekilde yapılır: 

Pozisyon MM'si = [Maks. (%3 × 30.000, %3 × 300) + 300 + %0,2 × 30.000] × MUTLAK (−1)= 1.260 USDC

 

Yatırımcı, 10.000 $'lık marjin bakiyesiyle hesabında yalnızca bu pozisyonu tutuyorsa hesap MM yüzdesi 1.260/10.000 işlemiyle %12,6 olarak bulunur.

 

IM Hesaplaması

Hesap IM'si, Hesap Emir IM'si ve Hesap Pozisyon IM'sinin toplamına eşittir. 

• Hesap Emir IM'si, yatırımcılar tarafından verilen emirlere göre hesaplanır.

• Hesap Pozisyon IM'si, yatırımcıların hesaplarında tuttuğu pozisyonlara göre hesaplanır.

 

MM'nin hesaplanma şekline benzer olarak, yalnızca kısa pozisyonlarda Pozisyon IM'si bulunur. 

Formül

Hesap IM Yüzdesi = Hesap IM'si / Marjin Bakiyesi × %100

Hesap IM'si = Hesap Emir IM'si + Hesap Pozisyon IM'si
 

Hesap Emir IM'si Hesaplama

Hesap Emir IM'si = Toplam (Emir IM'si)

 

Emir IM'si aşağıdaki dört farklı işlem türünde hesaplanır:

• Alış Açmak

• Satış Açmak

• Alış Kapatmak

• Satış Kapatmak

Alış Açmak

Bir opsiyon satın alırken Emir IM'si, prim ile işlem ücretinin toplamına eşittir.

Formül

Emir IM'si = Prim + İşlem Ücreti

• Prim = Emir Büyüklüğü × Emir Fiyatı

• İşlem Ücreti = Min. (Alıcı Ücreti Oranı × Endeks Fiyatı, Emir Fiyatı İçin Maksimum İşlem Ücreti Oranı× Emir Fiyatı) × Emir Büyüklüğü

Örnek 2

A yatırımcısının, 300 $'lık emir fiyatından 1 BTC'lik BTC-31JUN22-30000-C opsiyonunu alma emri verdiğini ve BTC endeks fiyatının 30.000 $ olduğunu varsayalım.

 

Bu emrin IM'si ise 306 USDC. Hesaplama şu şekilde yapılır:

Emir IM'si = 300 + 6 = 306 USDC

• Prim = 1 × 300 = 300 USDC

• İşlem Ücreti = Min. (%0,02 × 30.000, %12,5 × 300) × 1 = 6 USDC

 

Satış Açmak

Marjin kullanımı nedeniyle, opsiyon satarken gereken emir IM'si opsiyon alırken gereken emir IM'sine kıyasla daha yüksek olacaktır. Emir gerçekleşirse, Opsiyonlu İşlem pozisyonunun Başlangıç Marjini söz konusu pozisyonun Başlangıç Marjinine yaklaşır.

Formül

Emir IM'si = Maks. (Emir IM'si', Pozisyon MM'si) + Ücret − Prim

• Emir IM'si' = [Maks. (Maks. IM Faktörü × Endeks Fiyatı − Kazançlı Olmayan (OTM) Miktar, Min. IM Faktörü × Endeks Fiyatı) + Maks. (Emir Fiyatı, Gösterge Fiyatı)] × Emir Büyüklüğü 

• Alış Opsiyonu İçin Kazançlı Olmayan (OTM) Miktar = Maks. (0, Kullanım Fiyatı − Endeks Fiyatı) 

• Satış Opsiyonu İçin Kazançlı Olmayan (OTM) Miktar = Maks. (0, Endeks Fiyatı − Kullanım Fiyatı) 

• Prim = MUTLAK (Emir Büyüklüğü) × Emir Fiyatı

• İşlem Ücreti = Min. (Alıcı Ücreti Oranı × Endeks Fiyatı, Emir Fiyatı İçin Maksimum İşlem Ücreti Oranı× Emir Fiyatı) × Emir Büyüklüğü

Örnek 3

B yatırımcısının, 300 $'lık emir fiyatından 1 BTC'lik BTC-31JUN22-31000-C opsiyonunu satma emri verdiğini ve BTC endeks fiyatı ile opsiyon gösterge fiyatının sırasıyla 30.000 $ ve 300 $ olduğunu varsayalım. 

 

Bu emrin IM'si ise 3.506 USDC. Hesaplama şu şekilde yapılır:

Emir IM'si = Maks. ([Maks. (0,15 × 30.000 − 1.000, 0,1 × 30.000) + Maks. (350, 300)] × 1, 1.260) + 6 − 350 = 3.506 USDC

• Kazançlı Olmayan (OTM) Miktar = 31.000 − 30.000 = 1.000 USDC

• Prim = 1 × 350 = 350 USDC

• İşlem Ücreti = Min. (%0,02 × 30.000, %12,5 × 350) × 1 = 6 USDC

 

Alış Kapatmak

Kısa pozisyonları kapatmak için opsiyon satın alınırken genel olarak hiçbir emir IM'si kullanılmaz. Ancak pozisyonu kapatmak için serbest bırakılan marjin, primi ödemek için yeterli değilse bu durumda emir IM'si kullanılır.

Formül

Emir IM'si = Maks. (0, Prim + Ücret − Emir IM'si')

• Emir IM'si' = Emir Büyüklüğü / Pozisyon Büyüklüğü × Min. (Marjin Bakiyesi / Hesap Pozisyon IM'si, %100) × Pozisyon IM'si 

• Prim = Emir Büyüklüğü × Opsiyonun Emir Fiyatı

• Ücret = Emir Büyüklüğü × Min. (Alıcı Ücreti Oranı × Endeks Fiyatı, Emir Fiyatı İçin Maks. İşlem Ücreti Oranı × Opsiyonun Emir Fiyatı)

Örnek 4

A yatırımcısının 2 BTC'lik BTC-31JUN22-31000-C opsiyonuyla yalnızca bir kısa pozisyon tuttuğunu varsayalım. İlgili parametreler aşağıdaki gibidir: 

 

Marjin Bakiyesi: 10.000 USDC

Hesap Pozisyon IM'si: 2.000 USDC

Pozisyon MM'si: 800 USDC

 

A yatırımcısı pozisyonun yarısını kapatmak ister ve 1 BTC'yi 350 $'dan kapatmak için bir alım emri verir. BTC endeks fiyatı ve opsiyon gösterge fiyatı sırasıyla 30.000 $ ve 300 $'dır.

 

Bu emrin IM'si ise 0 USDC. Hesaplama şu şekilde yapılır:

Emir IM'si = Maks. (0, 350 − 1.000 + 6) = 0 USDC

• Emir IM'si' = 1/2 × Min. (10.000/2.000, %100) × 2.000 = 1.000 USDC

• Prim = 1 × 350 = 350 USDC

• Ücret = 1 × Min. (%0,02 × 30.000, %12,5 × 350) × 1 = 6 USDC

 

Satış Kapatmak

Opsiyon satışı yoluyla uzun pozisyonları kapatmak üzere gereken Emir IM'si, kapatılacak pozisyon için alınan prim ile Pozisyon MM'si kıyaslanarak hesaplanır. 

Formül

• Emir IM'si = MAKS. (0, Ücret + Pozisyon MM'si − Prim)

• Prim = MUTLAK (Emir Büyüklüğü) × Opsiyonun Emir Fiyatı

• Ücret = MUTLAK (Emir Büyüklüğü) × Min. (Alıcı Ücreti Oranı × Endeks Fiyatı, Emir Fiyatı İçin MAKS. İşlem Ücreti Oranı × Opsiyonun Emir Fiyatı)

Örnek 5

B yatırımcısının 2 BTC'lik BTC-31JUN22-31000-C opsiyonuyla yalnızca bir kısa pozisyon tuttuğunu varsayalım. İlgili parametreler aşağıdaki gibidir: 

 

Marjin Bakiyesi: 10.000 USDC

Hesap Pozisyon IM'si: 2.000 USDC

Pozisyon MM'si: 800 USDC

 

A yatırımcısı pozisyonun yarısını kapatmak ister ve 1 BTC'yi 350 $'dan kapatmak için bir satış emri verir. BTC endeks fiyatı ve opsiyon gösterge fiyatı sırasıyla 30.000 $ 300 $'dır.

 

Bu emrin IM'si ise 56 USDC. Hesaplama şu şekilde yapılır:

Emir IM'si = MAKS. (0, 6 + 400 − 350) = 56 USDC

• Pozisyon MM'si = 1/2 × 800 = 400 USDC

• Prim = 1 × 350 = 350 USDC

• Ücret = 6 USDC

Hesap Pozisyon IM'si Hesaplama

Pozisyon MM'sinin hesaplanmasına benzerdir; aralarındaki tek fark, kısa pozisyon tutmak için Başlangıç Marjini gerekmesidir. 

Formül

Hesap Pozisyon IM'si Yüzdesi = Hesap Pozisyon IM'si / Marjin Bakiyesi × %100

Hesap Pozisyon IM'si = Toplam (Pozisyon IM'si)

Pozisyon IM'si = Maks. (Pozisyon IM'si', Pozisyon MM'si) 

• Pozisyon IM'si' = [Maks. (Maks. IM Faktörü × Dayanak Varlık Fiyatı − Kazançlı Olmayan (OTM) Miktar, Min. IM Faktörü × Dayanak Varlık Fiyatı) + Maks. (Pozisyonun Ort. Fiyatı, Opsiyonun Gösterge Fiyatı)] × MUTLAK (Pozisyon Büyüklüğü)

• Alış Opsiyonu İçin Kazançlı Olmayan (OTM) Miktar = Maks. (0, Kullanım Fiyatı − Endeks Fiyatı) 

• Satış Opsiyonu İçin Kazançlı Olmayan (OTM) Miktar = Maks. (0, Endeks Fiyatı − Kullanım Fiyatı) 

Örnek 6

A yatırımcısının 1 BTC'lik BTC-31JUN22-31000-C opsiyonunu sattığını ve kısa pozisyonu tuttuğunu varsayalım. İlgili parametreler aşağıdaki gibidir: 

 

BTC Endeks Fiyatı: 30.000 $

Opsiyonun Gösterge Fiyatı: 300 $

Ortalama Giriş Fiyatı: 350 $

Marjin Bakiyesi: 10.000 USDC

 

Bu kısa pozisyonun MM'si ise 1.260 USDC. Hesaplama şu şekilde yapılır:

• Hesap Pozisyon IM'si Yüzdesi = 3.850/10.000 = %38,5

• Hesap Pozisyon IM'si = 3.850 USDC

• Pozisyon IM'si = Maks. (3.850, 1260) = 3.850 USDC

• Pozisyon IM'si' = [Maks. (0,15 × 30.000 − 1.000, 0,1 × 30.000) + Maks. (350, 300)] × 1 = 3.500 + 350 = 3.850 USDC

• Pozisyon MM'si = 1.260 USDC (Hesaplama için lütfen Örnek 1'e bakın)

• Alış Opsiyonu İçin Kazançlı Olmayan (OTM) Miktar = Maks. (0, 31.000 − 30.000) = 1.000 USDC

 

Faktör Listesi

Farklı dayanak varlık parametrelerine ilişkin ayrıntılar aşağıda verilmiştir:

 

	BTC	ETH
MM Faktörü	%3	%5
Maks. IM Faktörü	%15	%15
Min. IM Faktörü	%10	%10
Emir Fiyatı İçin Maksimum İşlem Oranı	%12,5
Likidasyon Ücreti Oranı	%0,2
Alıcı Ücreti Oranı	%0,02

 

Notlar:

— Çapraz Marjin modunda, alıcı emir verdiğinde prim ve işlem ücretleri marjin payı olarak kullanılır. Emir gerçekleştiğinde Başlangıç Marjini, gerçekleşen emir değerine göre ayarlanır ve nakit bakiyeden düşülür.

— Portföy Marjini modunda emir gerçekleştikten sonra Başlangıç Marjini kullanılmaz.

— Zıt yönde emir verme: Bir pozisyonu kapatırken Yalnızca Azalt işlevini seçerseniz emir miktarı pozisyon miktarıyla sınırlanır.

— Zıt yönde emir verme: Bir pozisyonu kapatırken Yalnızca Azalt işlevini seçmezseniz emir miktarı tutulan pozisyonların miktarıyla sınırlanmaz. Bu durumda, Emir IM'si hesaplanırken sırasıyla, kapanış pozisyonu ve açılış pozisyonu bulunur.